Windows 10 1709 met ransomware- en exploit-bescherming (EMET)

Windows 10 Fall Creators Update verschijnt op 17 oktober 2017 en heeft als nummer 1709. Nieuw in deze nieuwe Windows 10 upgrade is onder andere extra bescherming tegen ransomware en exploits (lekken die misbruikt worden). Wij laten zien wat dit inhoudt. Voor de liefhebbers van EMET (Microsofts eigen Enhanced Mitigation Experience Toolkit): veel technologieën van deze beveiligingstool worden nu standaard ingebouwd in Windows 10.

Deze functies zitten niet in Windows 10 1703 Creators Update (makersupdate), maar alleen in de Herfst makersupdate (Fall Creators Update) met versienummer 1709.

Ransomware bescherming
Ransomware (gijzelsoftware die computers kaapt en pas tegen betaling weer vrijgeeft) is een van de ergste soorten malware omdat je al je bestanden kwijt kunt raken. Je documenten, foto's en andere bestanden worden gegijzeld door ze te versleutelen en de sleutel weg te gooien. Criminelen willen vervolgens dat je betaalt voor de sleutel om je persoonlijke bezittingen weer terug te krijgen. Microsoft heeft nu in de Windows 10 Fall Creators Update extra maatregelen genomen om ransomware - en andere schadelijke toepassingen - tegen te gaan.

Dit heet (in het Engels, de Nederlandse vertaling is er nog niet) Controlled Folder Access. Dit betekent zoiets als beperkte toegang tot mappen of beschermde mappen. Als je deze functie aanzet dan worden systeemmappen en je eigen gebruikersmappen met documenten, foto's enzovoort beschermd. Apps zonder certificaat - en dus ook malware - krijgen dan geen toegang meer tot je mappen.

Je vindt deze functie in Windows 10 1709 in het Windows Defender-beveiligingscentrum (waar je kunt komen via het systeembalk-icoon of via Instellingen | Bijwerken en beveiliging - Windows Defender - Windows Defender-beveiligingscentrum openen) door onder tabblad Virus- en bedreigingsbeveiliging (schildje) te klikken op Instellingen voor virus- en bedreigingsbeveiliging. Daarna scroll je naar beneden en zie je Controlled Folder Access wat je aan kunt zetten door de schakelaar aan te klikken.

Onder Beschermde mappen zie je dat systeemmappen en je persoonlijke mappen beschermd worden. Je kunt zelf ook mappen toevoegen om te beveiligen.

Alleen door Microsoft goedgekeurde apps (met een certificaat) krijgen nu toegang tot je persoonlijke mappen en de systeemmappen. Dit betekent dat sommige andere goedaardige apps - die bijvoorbeeld geen certificaat hebben - de toegang geweigerd kan worden door Controlled Folder Access. Je krijgt dan een melding te zien en als je de toepassing vertrouwt kun je het programma zelf aan de witte lijst met goedgekeurde applicatie toevoegen.

Exploit bescherming: opvolger EMET
Een tweede extra beschermingsfunctie in de Fall Creators Update is exploit protection, ofwel bescherming tegen schadelijke toepassingen die misbruik maken van (zero day) lekken in Windows. Vroeger bood Microsoft EMET (Enhanced Mitigation Experience Toolkit) aan voor dit doeleinde: 'een hulpprogramma om misbruik van beveiligingsproblemen in software te voorkomen. Dit doel wordt bereikt door het gebruik van risicobeperkende beveiligingstechnologieën.'

EMET wordt na 31 juli 2018 niet meer ontwikkeld, maar veel van de gebruikte technologieën worden nu geïntegreerd in Windows 10. Je vindt Exploit bescherming terug in Windows 10 Fall Creators Update in het Windows Defender-beveiligingscentrum onder het tabblad App- en browserbeheer. Onderaan staat dan Exploit Protection, wat nog vertaald moet worden en zoiets betekent als bescherming tegen misbruik van lekken door schadelijke toepassingen.

Onder Instellingen voor Exploit Protection zie je een hele lijst aan technieken staan die Microsoft gebruikt voor extra bescherming van Windows 10 Fall Creators Update. Enkele worden al langer gebruikt in Windows, zoals DEP en ASLR, maar er zitten ook nieuwe onderdelen bij uit EMET.
- Control Flow Guard (CFG)
- DEP (preventie van gegevensuitvoering)
- ASLR (adress space layout randomization)
- SEHOP (structured exception handling overwrite protection)
- Integriteit van heap valideren

Onder Programma-instellingen kun je voor afzonderlijke apps de instellingen aanpassen, maar dit is alleen voor experts! Laat ze gewoon in de standaardinstellingen staan en je hebt al extra bescherming tegen zero-day exploits. Op beveiligingsgebied heeft de Fall Creators Update dus zeker meerwaarde. Dat kan een reden zijn om wel meteen te updaten als de Herfst makersupdate wordt aangeboden via Windows Update.

Voor de liefhebbers is hier nog een technisch verhaal te vinden van Microsoft over EMET en de nieuwe technologieën die in Windows 10 worden ingebouwd.