AI is overal: wat kun je er gratis allemaal mee?

 
De hype begon eind 2022 met ChatGPT: generatieve kunstmatige intelligentie (AI) die al chattend je vragen beantwoordt. De slimme chatbot ChatGPT wordt ontwikkeld door OpenAI - waar onder andere Microsoft tien miljard dollar in geïnvesteerd heeft. ChatGPT wordt in steeds meer software toegepast. En ook andere kunstmatig intelligente (AI) chatbots worden nu snel ontwikkeld door onder meer Google, Microsoft, Meta en Apple.
 

Update 9 oktober 2025

Lumo van Proton is toegevoegd

 
Wij laten zien wat je kunt met chatbots als ChatGPT en vergelijkbare generatieve Artificiële Intelligentie (dat wil zeggen: AI die zelf hele teksten en afbeeldingen kan maken). En wij geven tips over hoe, waarvoor en met welke software je deze kunstmatige intelligente chatbots gratis kunt gebruiken.

• Onderaan dit artikel vind je een overzicht van de AI software en websites van ChatGPT, DALL-E, Microsoft Copilot, Google Gemini, Apple Intelligence, Lumo (Proton) en Duck.AI

1. Wat kun je met kunstmatige intelligentie zoals ChatGPT?

De slimme chatbot ChatGPT kan menselijke taal begrijpen en moet in principe een menselijke conversatie kunnen nadoen als je ermee chat, maar het kan veel meer, zoals:

• afbeeldingen maken
• verhalen, gedichten, liedjes en essays schrijven
• vragen beantwoorden op allerlei gebieden
• webpagina's samenvatten
• teksten vertalen
• computerprogramma's schrijven
• muziek componeren

De teksten en antwoorden van ChatGPT zijn vaak behoorlijk goed en de vrees bestaat al dat scholieren en studenten werkstukken zullen laten schrijven door ChatGPT en dat er hele websites mee gemaakt zullen gaan worden. Ook het vertalen van stukken tekst lijkt ChatGPT heel goed af te gaan. Worden vertalers brodeloos? Toch is ook een waarschuwing op zijn plaats want de feiten die ChatGPT presenteert kloppen niet altijd en OpenAI, de maker van ChatGPT, zegt ook zelf dat het systeem soms gaat 'hallucineren' en zelf dingen verzint. Controleer dus altijd de teksten die door ChatGPT gemaakt zijn.

ChatGPT werkt op basis van een taalmodel dat intensieve training heeft gehad. Door middel van machine learning is het getraind met honderdduizenden teksten. Het kan dan ook veel meer dan de toch wat simpelere digitale/virtuele assistenten als Google Assistent, Amazons Alexa en Siri van Apple (maar deze zullen ook steeds meer gebruik gaan maken van dit soort technieken).

2. Welke bedrijven zijn bezig met kunstmatig intelligente (AI) chatbots?

Waar alles mee begon: OpenAI

ChatGPT van het bedrijf OpenAI was eind 2022 als eerste gratis te gebruiken. Naast slimme Chatbot ChatGPT heeft OpenAI ook DALL-E ontwikkeld: een AI systeem dat afbeeldingen kan creëren. Je geeft een omschrijving en DALL-E genereert een afbeelding voor je. Je kunt DALL-E ook vragen om een bepaalde stijl te gebruiken.

Je kunt op de ChatGPT website vragen stellen en er zijn ook ChatGPT apps voor Windows, Android en iOS. Maar ook de bekende techgiganten springen op de AI-trein.

Microsoft heeft op ChatGPT gebaseerde Copilot

Zoals gezegd heeft Microsoft flink wat geld gestoken in OpenAI. En de softwaregigant introduceerde begin 2023 als eerste kunstmatige intelligentie op basis van ChatGPT in zijn applicaties. Onder andere Microsoft Edge en Microsoft Office 365 hebben Microsofts Copilot aan boord.

In Windows werd Copilot in september 2023 geïntegreerd. Eerst alleen in de VS en andere landen, en sinds de zomer van 2024 ook in de EU. De slimme AI chatbot Copilot is inmiddels standaard beschikbaar in de taakbalk van Windows 11 24H2 en te downloaden in Microsoft Store voor Windows 10 en oudere Windows 11 versies. Bovendien zijn er Copilot apps voor Android en iOS.

Google: van Bard naar Gemini

Ook andere bedrijven zijn bezig met AI als hulpmiddel voor software. Zoekgigant Google kwam vlak na Microsoft met de aankondiging dat het zijn eigen AI ontwikkelt onder de naam Google Bard. Chatten met Google Bard in Europa was vanaf 13 juli 2023 mogelijk. Op 8 februari 2024 is Google Bard omgedoopt tot Gemini.

Er zijn Gemini apps voor Android en iOS en er is een website waarop je Gemini kunt raadplegen.

Apple Intelligence

Apple is in 2024 ook op de AI-trein gesprongen, maar zoals ook bij de andere AI-chatbots komt 'Apple Intelligence' voorlopig nog niet naar Nederland en de EU. Dat zal pas vanaf april 2025 gebeuren. En dan alleen in het Engels. In Nederland kunnen we Apple Intelligence vanaf oktober 2025 gebruiken, met iOS, iPadOS en macOS 26.1 (alleen op nieuwe apparaten van pakweg de afgelopen twee jaar). Apple Intelligence moet het volgende kunnen doen:

• Dit is allereerst generatieve AI die teksten en afbeeldingen kan maken: zo kun je teksten laten schrijven en herschrijven in Mail en Berichten en afbeeldingen laten creëren
• Deze 'writing tools' kunnen ook spelling en grammatica van je mail en berichten controleren en puntsgewijze samenvattingen geven
• Je kunt met Apple Intelligence zelf emoji's maken met Genmoji en afbeeldingen creëren met de app Image Playground
• In de Foto's app kun je met AI foto's bewerken en objecten retoucheren
• Je kunt Siri gesproken opdrachten geven in dagelijkse taal om apps opdrachten te laten uitvoeren, Siri wordt dus slimmer en kan gecombineerde, opeenvolgende opdrachten in je persoonlijke context begrijpen
• Apple Intelligence kan informatie over jou uit verschillende apps zoals agenda, kaarten, berichten, mail, foto's en meer combineren om beter te begrijpen waar je het over hebt en wat je wilt

Meta: Llama komt (nog) niet naar Europa

Meta, het moederbedrijf van Facebook, Instagram, WhatsApp en meer, zet ook in op AI. In de EU is deze Meta AI dienst vanaf de zomer terug te vinden in onder meer WhatsApp.

Andere software

Steeds meer andere software biedt inmiddels aan om AI tools te gebruiken. Vaak gebruikmakend van ChatGPT. Zo heeft web browser Opera in versie 97 AI Prompts geïntroduceerd, dat gebruik maakt van je ChatGPT account. En chatprogramma SnapChat komt ook met zijn eigen op ChatGPT gebaseerde MyAI.

3. Privacy en AI: Duck.AI en Lumo (Proton)

Privacy en AI is niet per se een goede combinatie. De taalmodellen die veel bedrijven gebruiken voor hun AI toepassingen worden getraind met gegevens die vergaard worden van het web. En ook worden prompts, dus de vragen en opdrachten die jij intypt, gebruikt om de AI te verbeteren. Als hier persoonlijke gegevens van jou inzitten dan kunnen die meegenomen worden. Wees dus voorzichtig met welke informatie over jezelf je deelt met AI.

Bedrijven als OpenAI (ChatGPT), Meta/Facebook en Google (Gemini) zullen je gegevens zeker verzamelen voor training van de taalmodellen en wellicht/waarschijnlijk ook gebruiken voor marketingdoeleinden. Net als bij andere apps en diensten heb je hier de 'data-graaiers' en de privacy-bewuste bedrijven.

En het prettige is dat privacy-bewuste bedrijven ook in de AI stappen. DuckDuckGo, van de zoekmachine en de web browser en Proton (van Proton VPN) bieden ook AI chatbots aan die webpagina's kunnen samenvatten en vragen beantwoorden.

Privacy zoekmachine DuckDuckGo heeft Duck.AI, een chatbot die gebruik maakt van naar keuze ChatGPT, Llama, Mistral of Claude als onderliggend taalmodel. Maar dan natuurlijk met jouw privacy wel gewaarborgd. Gegevens die jij intypt bij Duck.AI worden niet gedeeld met de bedrijven waarvan het AI model gebruikt wordt.

Het Zwitserse bedrijf Proton (van Proton VPN en Proton Mail) heeft ook een AI chatbot geïntroduceerd: Lumo. Lumo is een privacy-bewuste AI assistent die geen chats logt en de ingevoerde gegevens niet gebruikt om de AI modellen te trainen.

Mozilla van Firefox en Thunderbird heeft privacy hoog in het vaandel staan. Mozilla kondigde al begin 2023 aan dat het ook met AI bezig was en twee jaar later is het eerste resultaat zichtbaar: Orbit by Mozilla, een AI assistent die je als addon in Firefox kunt installeren. In 2025 heeft Mozilla Orbit echter al weer stopgezet.

4. Overzicht van kunstmatige intelligentie (AI) die je gratis kunt proberen

Kunstmatige intelligentie in software (en dan bedoelen we AI gebruikmakend van intensief getrainde, complexe taalmodellen) zit in een stroomversnelling. Steeds meer software zal gebruik gaan maken van AI chatbots. We geven hieronder een overzicht van diverse toepassingen van AI assistenten die je gratis kunt gebruiken.
 

5. Voorbeeld van ChatGPT

Hieronder geven we een voorbeeld van de kwaliteit van ChatGPT. We vroegen ChatGPT om een tekst te schrijven over AI als ChatGPT en Google Bard (nu Gemini geheten). Dit was het resultaat (klik voor groter):

En ChatGPT kan ook Nederlands: