WannaCry ransomware-aanval treft bedrijven, unieke update XP

Dit weekend zijn veel bedrijven en organisaties wereldwijd getroffen door een ransomware-aanval. De gijzelsoftware maakt gebruik van een lek in Windows, dat Microsoft in maart dichtgeplakt heeft. De aanval is zo ernstig dat Microsoft nu zelfs pleisters heeft uitgegeven voor het niet meer ondersteunde Windows XP, Windows 8 en Windows Server 2003!

De aanval met ransomware (die pc's gijzelt en losgeld vraagt) begon vrijdagavond en dit weekend zijn al meer dan honderdduizend computers in ziekenhuizen, organisaties en bedrijven in onder andere Spanje, Engeland en Nederland besmet met de WannaCry of WannaCrypt genaamde malware. Voornamelijk organisaties en bedrijven zijn getroffen doordat de ransomware als een computerworm gebruikmaakt van een kwetsbaarheid in het SMB-onderdeel van Windows waardoor de besmetting zich binnen netwerken met ongepatchte pc's snel kan verspreiden. Particulieren kunnen echter ook besmet worden als ze een schadelijke bijlage van een mail openen.

Deze combinatie van ransomware en worm zorgt ervoor dat WannaCry een grote impact heeft: als één iemand binnen een organisatie een besmette bijlage opent kunnen gelijk vele andere - niet bijgewerkte - computers binnen een netwerk getroffen worden.

Aangezien de aanval zo ernstig was en zich zo snel verspreidde, heeft Microsoft een unieke beslissing genomen door een beveiligingsupdate uit te brengen voor Windows XP (dat sinds 2014 geen updates meer krijgt), Windows Server 2003 en Windows 8 (dat allang gratis bijgewerkt kan worden naar Windows 8.1)! De aanval schijnt niet te werken op Windows 10.

Een beveiligingsonderzoeker vond per toeval een methode om de ransomware uit te schakelen: als de malware contact maakte met een bepaald domein werd een killswitch in werking gesteld. Dit is gebeurd, maar er is onduidelijkheid of inmiddels niet een nieuwe variant zonder killswitch aan een opmars bezig is, meldt Security.nl.

In Nederland zijn onder andere de betaal- en toegangssystemen van parkeergarage Q-Park getroffen, meldt RTL. Bedrijven kunnen de aanval voorkomen door Windows Update MS17-010 van 14 maart te hebben geïnstalleerd. Ook wordt geadviseerd voor bedrijfsnetwerken om SMB niet bereikbaar voor internet te maken.

Voor thuisgebruikers die altijd netjes hun Windows-computers bijwerken met de laatste beveiligingsupdates, een up-to-date anti-virus-programma gebruiken en die niet lukraak op linkjes en bijlagen in schadelijke mail klikken is er weinig gevaar. De meeste virusscanners herkennen inmiddels ook de ransomware. Het Nationaal Cyber Security Centrum waarschuwt om niet bijlagen van verdachte mailtjes te openen. Kijk dus altijd goed of een mailtje wel echt van een officiële instantie is.

Lees hier meer over specialistische anti-ransomware tools