Column: Waarom Ubuntu mijn favoriete Linux besturingssysteem is

 
Ik gebruik al ruim 19 jaar Ubuntu. Naast Windows en macOS. Ubuntu is altijd mijn favoriete Linux distributie gebleven, ondanks allerlei omzwervingen (ik heb onder meer Suse Linux/openSUSE, Debian, Fedora, Lindows/Linspire, MX Linux, elementary OS, Raspberry Pi Desktop, Arch Linux, Linux Lite, Pop OS!, Endeavour OS, Mandriva, Manjaro, Kubuntu, Xubuntu, Lubuntu, Puppy Linux, Solus, antiX, Knoppix, Damn Small Linux, Gentoo, Linux Mint en Zorin OS uitgeprobeerd). In deze column leg ik uit waarom ik Ubuntu liever gebruik dan Linux Mint en Zorin OS, twee andere populaire Windows-vervangers.

Het was in het jaar 2004 dat Windows XP mij weer eens in de steek liet. Veel te veel crashes, bevriezingen en blue screens of death (BSOD). Windows XP was stabieler dan voorganger Windows 98, maar kon - zeker als je veel software uitprobeerde - nog altijd kuren vertonen. De enige remedie voor deze instabiliteit, die vaak verergerde naarmate je Windows XP langer gebruikte, was een schone installatie. Maar dat was veel werk: je moest Windows en alle software opnieuw installeren en backups terugzetten.

Rond die tijd begon de lokroep van Linux steeds sterker te worden voor mij. Een stabieler en veiliger besturingssysteem en ook nog eens helemaal gratis. Probleem was wel dat je meer van computers moest afweten en met de gevreesde terminal overweg moest kunnen. Mijn eerste aarzelende stappen op Linux-gebied waren met Suse Linux. Duitse degelijkheid. Stabiel, maar niet altijd even gebruiksvriendelijk. Het aan de praat krijgen van een niet-ondersteunde netwerkkaart of grafische kaart kon een bezoeking zijn. Bovendien was de KDE desktop in Suse Linux niet helemaal mijn cup of tea (een kwestie van smaak natuurlijk).

Ubuntu: het eerste echt gebruiksvriendelijke Linux besturingssysteem

Toen kwam Ubuntu. Ubuntu was (en is) een Linux-variant die gebaseerd is op het zeer stabiele Debian (een van de oermoeders van Linux) maar dan een stuk gebruiksvriendelijker. Vanaf het begin van Ubuntu in 2004 is het de bedoeling geweest om Linux net zo makkelijk te maken als Windows. Dus geen gedoe met terminals, een overzichtelijk uiterlijk, handige software, slim gekozen instellingen en vooral: een makkelijk installatieproces.

Bij Ubuntu hoefde je niet allerlei onbegrijpelijke en ingewikkelde instellingen te doorlopen voordat je pc en je internetverbinding functioneerde. Ook had je sinds 2006 (bij de eerste LTS versie, die ik installeerde) een grafisch installatie-proces met zowaar plaatjes en een best aardige vormgeving in plaats van de toen gebruikelijke installatie met enkel veel onbegrijpelijke tekst, zoals de meeste Linux-distributies hadden.
En bij de installatie kon je gelijk codecs voor het afspelen van audio- en video-bestanden downloaden (voor mp3'tjes!) en drivers voor grafische kaarten en WiFi. Hierdoor werkte Ubuntu voor de meeste computers gewoon out-of-the-box en hoefde je niet achteraf via de terminal allerlei ingewikkelde opdrachten in te voeren. Voor de puristen die alleen open source software wilden gebruiken kon dit niet door de beugel. Maar voor de meeste gewone gebruikers, zoals ik, was dit een zegen.

Bovendien had ik mij in de jaren daarvoor vertrouwd gemaakt met allerhande gratis open source software. Firefox, Thunderbird, OpenOffice.org (een voorloper van LibreOffice), GIMP, Audacity, FileZilla en meer waren programma's die ik onder Windows XP al gebruikte. En deze waren natuurlijk ook voor Linux verkrijgbaar. De overstap naar Ubuntu was daarom voor mij niet zo groot.

Gemakkelijk, veilig en stabiel

Eigenlijk heeft Ubuntu mij sinds 2006 bijna nooit in de steek gelaten. Crashes van het besturingssysteem zijn in die kleine twintig jaar op de vingers van één hand te tellen. Virussen? Die zijn er niet of nauwelijks, en een virusscanner is dus ook niet nodig. Alle door mij gewenste software is aanwezig in het Software Centrum van Ubuntu. De terminal gebruik ik het liefst niet en is eigenlijk zeer, zeer zelden nodig. Bijna alles - ook complexere zaken - kun je grafisch instellen en bedienen.

En Ubuntu had als eerste echt oog voor het gebruiksgemak voor doorsnee gebruikers zoals ik. Een pc die na installatie out-of-the-box werkte. Allerlei handige software in een keer installeren met het pakket ubuntu-restricted-extras. Een mooie interface met fraaie bureaublad achtergronden en GNOME als desktop-omgeving (ik heb nooit kunnen wennen aan KDE, dat meer instelmogelijkheden heeft, maar mijns inziens minder gebruiksvriendelijk en minder fraai is). Ook heeft Ubuntu veel aanpassingsmogelijkheden met diverse extensies die er voor GNOME zijn.

Nadeel voor overstappers van Windows is de zijbalk met alle apps die Ubuntu heeft op het bureaublad. Niet zoals Windows en macOS onderaan een taakbalk voor alle programma's, maar een verticale balk aan de linkerkant van je scherm. Ook een startmenu zoals Windows heeft, zul je standaard niet vinden in Ubuntu. Dat is voor de meeste overstappers even wennen en voor sommigen zelfs een no-go. Je kunt echter de taakbalk met apps heel makkelijk aan de onderkant van je scherm plaatsen in Ubuntu. En ook een startmenu kun je toevoegen met GNOME extensies.
 

Aangepaste Ubuntu desktop met dock onderin

Waarom ik Linux Mint en Zorin OS niet gebruik, maar anderen dat wel doen

Deze eigenaardigheden van Ubuntu zijn vermoedelijk de reden dat Linux Mint en Zorin OS populairder zijn onder Windows-overstappers. Linux Mint en Zorin OS zijn makkelijker om aan te wennen: die lijken out-of-the-box meer op Windows. Linux Mint is daarom een favoriet voor veel bezoekers van GratisSoftware.nl. En Linux Mint heeft op Windows-hobbyisten die van knutselen aan hun pc ('tweaken') houden een grote aantrekkingskracht. Zorin OS is nog meer op gebruiksgemak en een mooi uiterlijk gericht.

Linux Mint lijkt op Windows 7

Wat mij betreft is Linux Mint een beetje zoals Windows 7 was: je kunt veel aanpassen en zelf actief je computer in optimale staat houden met allerhande tools. Terwijl dit onder Linux eigenlijk niet echt nodig is: veel onderhoudstaken gebeuren op de achtergrond, een virusscanner en firewall heb je niet nodig (de firewall staat standaard ingesteld om verbindingen van buitenaf te blokkeren, daar heb je geen firewall-interface voor nodig) en tijdelijke bestanden worden automatisch opgeruimd. Linux Mint komt tegemoet aan Windows-gebruikers, die dit gewend zijn, door dit soort opties en apps aan te bieden om zelf controle te houden. Ubuntu geeft dit soort (meestal onnodige) mogelijkheden niet of regelt ze automatisch op de achtergrond.

Linux Mint is een prima besturingssysteem, maar ik vind persoonlijk het uiterlijk wat rommelig en de vele tools die je controle over je besturingssysteem lijken te geven, zijn - zoals gezegd - soms onnodig. En waarom moet ik eerst bekabeld internet op mijn laptop hebben om daarna de WiFi-driver van Broadcom te kunnen downloaden? Bij Ubuntu kun je die tijdens de installatie al instellen. Het Welkomstvenster van Mint is wel handig, maar waarom kan ik stuurprogramma's en multimedia-ondersteuning ook niet alvast tijdens de installatie selecteren?

Zorin OS: mooi en makkelijk

Zorin OS heeft ook een Windows-indeling met traditionele taakbalk en startmenu onderaan je scherm. Maar Zorin OS oogt een stuk fraaier dan Linux Mint (en Ubuntu) en is bovendien nog gebruiksvriendelijker. Zorin OS doet er alles aan om het Windows-gebruikers naar de zin te maken. Zo kun je Microsoft OneDrive integreren, krijg je aanbevelingen voor Linux-alternatieven als je .exe-bestanden probeert te intstalleren en kun je zelfs sommige Windows-programma's draaien onder Zorin OS met Windows App Support (Wine en Bottles in Zorin OS-jasje).

Ook zijn allerlei handige programma's standaard geïnstalleerd, zoals Zorin Connect om verbinding met je smartphone te maken en Zorin Uiterlijk (Appearance) waarmee je de bureaubladindeling kunt vormgeven als Windows 10, GNOME of voor Touch. Als je betaalt voor de Pro-versie kun je ook kiezen uit de Windows 11, macOS, ChromeOS en zelfs Ubuntu en Linux Mint vormgeving.

Dat is een klein puntje van Zorin OS: de gratis Zorin OS Core versie is een volwaardig besturingssysteem, maar de betaalde Pro-versie heeft wat extraatjes zoals meer keuze uit verschillende bureaubladomgevingen en extra programma's die voorgeïnstalleerd zijn (maar die je overigens wel gratis zelf kunt installeren). Een ander minpuntje van Zorin OS vind ik de keuze voor de standaard software: Brave is als standaard web browser geïnstalleerd en Evolution als standaard mailprogramma. Prima software, niks mis mee, maar ik gebruik liever Firefox en Thunderbird omdat ik die al ruim twintig jaar gebruik. Gelukkig kun je Firefox en Thunderbird natuurlijk gelijk installeren in Zorin OS, maar toch.

Zorin OS 18
 

Waarom dan toch Ubuntu? Oude liefde roest niet

Zorin OS is dus misschien nog wel gebruiksvriendelijker en mooier dan mijn geliefde Ubuntu. Waarom gebruik ik dan toch nog Ubuntu? Ach ja, als je twintig jaar getrouwd bent ruil je je partner ook niet gelijk in voor een mooier, jonger exemplaar... Je bent vertrouwd met en gehecht aan elkaar. Die verknochtheid heb je niet zomaar bij een nieuwe partner, hoe spannend die nieuwe relatie ook is. Bij een besturingssysteem is dat toch net zo: van Windows naar Linux overstappen doe je niet zomaar. Maar van Ubuntu naar Zorin OS ook niet. En Mint is prima, maar net niet waar ik op val. Smaken verschillen nou eenmaal...

In de reacties hoor ik graag welk Linux besturingssysteem jouw favoriet is, en vooral waarom! En vertel wanneer je bent overgestapt, hoe dat ging, wat je miste en wat je juist kon missen als kiespijn.

Lees ook:

Windows 10 stopt: wordt 2025 het jaar dat je Linux gaat proberen? Complete gids